ZAZA YURTSEVERLİĞİ

Zaza Ulusal Sorunu Ebubekir Pamukçu´nun Ayre ve Piya dergilerini çikarmasindan sonra gündemlesti. Önce Kürt Milliyetçileri aktif olarak bu harekete karsi çiktilar. Yanlis hatirlamiyorsam, zamanin Türk gazeteleri de "simdi de Zazaistan belasi" çikti diye tavir belirlemislerdi. Ama Kürt milliyetçileri her zaman saldirilarini gündemde tuttular. Zaza Yurtseverligine karsi yalan-yanlis saldirilarina ara vermediler. Gerektiginde fiziki saldirida bulundular. Kamer Özkan´i "Zazacilik yapiyor" diye katlettiler. Ki, Kamer Özkan henüz Kürt hareketinden tam olarak kopmamisti. Avrupa´da Geceleri engellediler. Bunun nasil oldugunu Sayin Selim Çürükkaya açikladi. Kendisini kutlarim. Keske bu konuda bilgisi olanlar onun kadar samimi olabilseler.

Burada bir animi anlatmak istiyorum. Saniyorum 1992 yiliydi. KAWA Almanya´nin Frankfurt kentinde bir gece düzenlemisti. Ben de Gece organizasyonunda bulunuyordum. Gece´de bir Zaza Gurubu da stand açti. PKK´liler de stand açmislardi. Her ne kadar KAWA da öteki Kürt guruplari gibi Zazalari Kürt olarak görüyorsa da saldirgan bir çizgi izlemiyordu. Gecenin ilerleyen saatlerinde PKK adina stand açanlar, "Eger Zaza standini kapatmazsak kendilerinin saldirip dagitacaklarini" söylediler. O dönem Kürt gruplari zaten PKK karsisinda sinmislerdi. Zaza standini kapattirdik.

Zazalarin ulusal-demokratik davalarini engelleme çabasi her alanda yürütülüyor. Avrupa Birligi Istanbul´da Azinliklarla ilgili bir toplanti düzenliyor. Zaza aydini Faruk Eren de bu toplantiya katiliyor. Faruk Eren istiyorki Azinliklar sorunu tartisilirken Zaza sorunu da konusulsun. Ama Kürt milliyetçileri Faruk Eren´in konusmasini engelliyorlar. Avrupalilarin Zaza sorunundan haberdar olmasini, Zazalarin Kürt olmadiklarini duymalarini istemiyorlar. Saldirilar, tehtidler, hedef göstermeler hep devam etti. Tek tek arkadaslarimiz tehtid edildi. Fiziki saldiriya ugradilar. Almanya´nin Bremen kentinde yurtsever bir arkadas ölesiye dövüldü. Kürt Gazete ve Dergilerinde "Zazalarin halis-muhlis Kürt olduklari" yönünde ardi-arkasi kesilmeyen yazilar tefrika edildi. Bunu sadece PKK degil, hemen hemen bütün Kürt Parti ve Örgütleri yaptilar. Son zamanlarda bu saldirilarda nispi bir azalma var. Ancak iddialarindan vazgeçmis degiller. Arada sirada tekrarliyorlar.
Türk milliyetçileri ise Zazalarin Türklügünü ispatlamak için yaptiklari çalismalara hiç ara vermediler. Türk milliyetçiligi Zazalara karsi çok sinsi bir politika izliyor. Zazalara karsi bir devlet siyaseti olarak, Zazalarin Kürt olmadigi tekrarlaniyor. Ama her vesile ile Zazalarin Türklügü savunuluyor. Kürtleri asimile edemiyecegini anlayan Türk devleti Zazalara yönelik asimilasyon politikasini sistemlestirdi. Müslüman Zazalari Islamci-Türkçü parti ve guruplar araciligiyla, Alevi Zazalari Bektasilik araciligiyla Türklestirmek istiyor. Hikaye uzun....

Zaza Yurtseverligi homojen bir hareket degil. Bu çok normal. Içinde farkli egilimleri barindiriyor. Aslinda Ulusal-demokratik Zaza hareketi henüz olusum asamasinda. Örgütlenme ve politik talepler alaninda zaman zaman saglanan gelismeler kalici olamadi. Öte yandan Zazalarin farkli inanislara sahip olmasi baslangictan itibaren ortak ulusal-demokratik mücadelenin önünde asilmaz bir sorunmus gibi gösterilmek istenildi. Yurtsever Zaza hareketi de bu konuda kendi içinde istenilen düzeyde bir açilim gelistiremedi. Burada iki egilimden bahsedebiliriz. Bir egilim, Alevilik, Müslümanlik o kadar önemli degildir. Hepimiz Zazayiz. Zazalarin kendilerini degisik isimlerle adlandirmalarini unutmaliyiz. Türkler, Kürtler böyle yapti. Bizde ayni yoldan yürümeliyiz, diyor. Ikinci egilim ise baslangicta Desmala Sure tarafindan temsil ediliyordu. Sonradan farkli kesimler de benzeri bir rotaya girdiler. Bu görüse göre ise, Müslümanlik-Alevilik bölünmesi çok önemlidir. Öncelikli sorun budur. Etnik köken, ayni dili konusmak bir yakinliktir. Ama ortak politik örgütlenme için yeterli degildir. Aleviligin esas olarak Dersim´de temsil edilmesinden hareketle bu kesim kendini Dersim´le de özlestirmek istiyor.

Bu iki kesimin disinda üçüncü bir anlayis gelisti. Politik tartisma ve hazirliklarin sonucu ifadesini Serbestiye´de buldu. Serbestiye´nin görüslerini kendi Internet sitesinden takip edebilirsiniz. Serbestiye yeni bir ulusal-demokratik çizgi gelistirmek istedi. Bu çizgiyi söyle özetleyebiliriz. Zazalar iç kültürel-inanç farkliliklarini inkar etmemelidirler. Halkin kendini isimlendirmesini esas almaliyiz. Farkliliklari kaldirmak yerine, farkliliklarla birlikte yürümeli, dini, kültürel farkliliklari ulusal bilesenlerimiz olarak görmeliyiz. Serbestiye bu anlayis çerçevesinde politik talep olarak da Alevi ve Müslüman Zazalar için Iç Otonomi önermisti. Baslangiçta önemli bir destek gören Serbestiye, sonradan bu destegi yitirdi. Gelinen yerde politik çalismasi çok zayiflamistir. Ortak politik örgütsel çalismanin yerine, bireysel-bölgesel insiyatifler öne çikmis bulunuyor.

Ilk yillarda Zaza Yurtsever Hareketine daha çok Kürt milliyetçileri saldiriyordu. Kürt partileri daha çok da Zaza kökenlileri kullanarak bize karsi akla hayale sigmayacak saldirilarda bulundular. Bunlarin saldirilarina gerekli cevaplar verildi. Artik Zazalara yönelik eski teorilerini yüksek sesle savunamiyorlar. Lehçe teorisi iflas etti. Simdi tartismadan kaçarak, Zaza sorununu unutmak istiyorlar. Böylesi onlar için daha iyi. Internet´in yayginlik kazanmasiyla birlikte yeni saldirilarla karsilasmaya basladik. Bu seferki saldiri çok ilginc. Zaza karsitligi yapanlarin bir kismi eski arkadaslarimiz. Bazilari da simdi saldirdiklari arkadaslarin çalismalarinin sonucu olarak Türk ve Kürt siyasetinin yörüngesinden çiktilar. Tam olarak çiktiklari da söylenemez. Bunlar Zazalara yönelik güçlü önyargilarini terk etmis degiller.

SAİT ÇİYA